Jak zarabiać pieniądze w młodym wieku? Sposoby dla nastolatków

Współczesna młodzież w Polsce ma dostęp do znacznie większej liczby możliwości zarabiania pieniędzy niż wcześniejsze pokolenia. Wynika to z rozwoju technologii, internetu oraz pojawienia się elastycznych form zatrudnienia.

Już od 13. roku życia (a czasem nawet wcześniej), nastolatki mogą podjąć pierwsze inicjatywy zarobkowe. Młodzi mogą pracować zarówno w tradycyjnych branżach, jak handel czy gastronomia, rozwijać się cyfrowo poprzez blogi oraz influencerstwo, świadczyć lokalne usługi, a nawet rozwijać własne biznesy.

Stawki dla młodych pracowników zależą od rodzaju pracy i wahają się od kilku do nawet kilkuset złotych miesięcznie w przypadku zaawansowanych działań online. Ważne jest jednak zrozumienie ram prawnych oraz wybór takich form pracy, które nie kolidują z edukacją i rozwojem.

Ramy prawne pracy nieletnich w Polsce

W Polsce prawo pracy jasno określa możliwości i ograniczenia związane z zatrudnieniem nieletnich – wszystko po to, by chronić ich zdrowie, bezpieczeństwo i zapewnić kontynuowanie nauki.

Dla osób poniżej 18 roku życia przewidziano przygotowanie zawodowe i tzw. prace lekkie, które nie mogą utrudniać edukacji.

Limity wiekowe i zakres pracy prezentują się następująco:

• osoby w wieku 13-15 lat mogą podejmować jedynie prace lekkie określone przepisami,
• osoby 15-18 lat mają więcej możliwości i mogą już podejmować szerszy zakres działań zarobkowych,
• pełnoletni mogą pracować bez szczególnych ograniczeń dotyczących rodzaju zatrudnienia.

Prace uznane za lekkie obejmują zróżnicowane, bezpieczne czynności, jak:

• gastronomia (pomoc kuchenna, obsługa lodziarni),
• handel (wykładanie towaru, sprzedaż),
• prace sezonowe (ogrodnictwo, animacje),
• usługi domowe (sprzątanie, opieka nad zwierzętami),
• kultura, edukacja (asysta w domach kultury, bibliotece),
• opieka (nad dziećmi lub zwierzętami),
• branża kreatywna (rękodzieło, statystowanie).

Czas pracy młodocianych zależy od wieku i statusu ucznia: nie mogą pracować w nadgodzinach, nocą, przy pracach niebezpiecznych czy wymagających dźwigania ciężarów.

Prace sezonowe, takie jak zbiory owoców i warzyw, są silnie ograniczone:

• wbrew popularnym przekonaniom, młodociani nie mogą podejmować zatrudnienia przy zbiorach,
• powodem są względy zdrowotne – długotrwała pozycja pochylona podczas zbiorów wyklucza tę pracę z katalogu lekkich.

Umowy zlecenia, działalność gospodarcza oraz tworzenie treści online dla nieletnich podlegają innym przepisom niż umowy o pracę.

Tradycyjne formy zatrudnienia dla młodzieży

Obszar handlu jest jednym z najpopularniejszych dla młodych ludzi – pozwala nie tylko na zarobek, lecz uczy odpowiedzialności, organizacji oraz kontaktu z klientem.

Przykładowe zajęcia w handlu dla osób nieletnich:

• wykładanie towaru – pomoc przy układaniu produktów na półkach;
• metkowanie – oznaczanie produktów cenami i informacjami;
• obsługa stoisk sezonowych – np. z pamiątkami, watą cukrową, balonami;
• pomoc w magazynie – segregowanie i przygotowanie dostaw.

Wynagrodzenie w handlu wynosi zwykle około 15 zł brutto za godzinę, często z elastycznym grafikiem łączącym pracę z nauką.

W gastronomii młodzi mogą pracować zarówno jako kasjer w fast foodach, jak i kelner w restauracjach. Kelnerzy mają szansę na dodatkowe napiwki, co znacząco podnosi zarobki.

Standardowe stawki w gastronomii:

• praca na kasie lub kuchni – ok. 15 zł brutto za godzinę,
• kelnerzy – ok. 15 zł brutto za godzinę + napiwki,
• pracownicy sezonowi otrzymują wynagrodzenie zależne także od lokalizacji i doświadczenia.

Prace sezonowe są dostępne zwłaszcza latem:

• pomoc w pensjonatach czy agroturystyce – sprzątanie, przygotowanie pokoi;
• obsługa plażowych punktów sprzedaży – wypożyczalnie, sprzedaż przekąsek;
• animacje dla dzieci – organizacja zajęć, pomoc przy półkoloniach i festynach.

W branży rozrywkowej możliwe są ciekawe stanowiska:

• hostessa/host – promocje, witane gości, rozdawanie ulotek i gadżetów;
• statysta w produkcjach filmowych lub serialach – krótki projekt, dobrze płatny, niewymaga doświadczenia aktorskiego.

Praca online i technologie cyfrowe

Internet otwiera nowy rozdział możliwości zarobkowania dla młodzieży. Dzięki technologiom nastolatki mogą zarabiać bez wychodzenia z domu.

Popularne prace online dla młodych:

• copywriting – pisanie tekstów na blogi, opisy produktów, artykuły,
• prowadzenie profili w social mediach – influencerstwo, kanały na YouTube, TikTok, blogi,
• grafika komputerowa i programowanie – projekty graficzne, podstawowe strony internetowe, nauka online,
• e-commerce (dropshipping, sprzedaż online) – sprzedaż przez Allegro, OLX, prowadzenie własnego sklepu internetowego,
• testowanie gier komputerowych – feedback dla firm, wyłapywanie błędów w grach;

Stawki online bywają wyższe niż w tradycyjnych branżach:

• copywriting – od 5 do 30 zł za 1000 znaków ze spacjami,
• grafika, programowanie – 20–60 zł brutto za godzinę,
• testowanie gier – 15–20 zł brutto za godzinę,
• influencerstwo – wynagrodzenie zależne od popularności i współprac z markami.

Usługi lokalne i umiejętności interpersonalne

Młodzi, którzy chcą rozwijać kompetencje interpersonalne, mają wiele możliwości zarobkowych w lokalnym otoczeniu.

• korepetycje – udzielanie lekcji, przygotowanie do sprawdzianów lub egzaminów,
• opieka nad dziećmi – popołudniowa, wieczorna, wakacyjna pomoc rodzinom,
• opieka nad zwierzętami – wyprowadzanie psów, opieka nad kotami czy papugami,
• usługi domowe – koszenie trawy, mycie samochodu, sprzątanie garażu czy pomoc sąsiadom.

Stawki za korepetycje wyróżniają się na rynku:

• studenci – 25–50 zł za godzinę,
• doświadczeni nauczyciele – powyżej 80 zł za godzinę,
• korepetycje z matematyki – ok. 100 zł za godzinę,
• korepetycje z języka angielskiego – średnio 70 zł za godzinę,
• programowanie – nawet 120 zł za godzinę.

Również opieka nad dziećmi to stałe źródło dochodu:

• średnie wynagrodzenie dla niani na dzień 2024 rok – 3870 zł brutto miesięcznie,
• godzinowa stawka – minimum 23 zł, wzrasta przy opiece nad 2/3 dzieci lub pracy nocą/weekendy.

W opiece nad zwierzętami popularne są stawki:

• około 15–25 zł brutto za godzinny spacer lub opiekę,
• dodatkowe zarobki za opiekę pod nieobecność właściciela.

Przedsiębiorczość i własne inicjatywy biznesowe

Sprzedaż używanych przedmiotów czy rękodzieła w internecie to jeden z najprostszych sposobów na początek działalności zarobkowej dla młodzieży.

Najpopularniejsze platformy sprzedażowe według rozpoznawalności:

Platforma	Rozpoznawalność (%)	Zalety
Allegro	86	profesjonalna sprzedaż, duża baza klientów, narzędzia analityczne
OLX	39	łatwość sprzedaży lokalnej, szybka obsługa ogłoszeń, prostota użytkowania

Dla kreatywnych młodych ludzi atrakcyjne są:

• rękodzieło – sprzedaż biżuterii, ozdób, wyrobów DIY na Etsy, Allegro czy lokalnych targach,
• usługi graficzne – projektowanie logo, ulotek, materiałów do mediów społecznościowych,
• organizacja wydarzeń – planowanie urodzin, imprez, spotkań integracyjnych,
• prowadzanie własnego sklepu internetowego – poprzez dedykowane platformy lub social media.

Każdy biznes powinien być przemyślany i odpowiadać na realne potrzeby rynku oraz klientów.

Zarobki i perspektywy finansowe

Możliwości zarobkowe zależą od formy pracy, miejsca, umiejętności i zaangażowania.

Przykładowe stawki pracy młodzieży:

Forma pracy	Stawka za godzinę/rodzaj
Korepetycje	25–120 zł
Opieka nad dziećmi	22–45 zł za godzinę
Sklep spożywczy/odzieżowy	15 zł brutto
Kelner, praca w fastfood	15 zł brutto + napiwki
Prace sezonowe	14,40–21,60 zł brutto + dodatki
Copywriting	5–30 zł za 1000 znaków
Testowanie gier	15–20 zł brutto
Grafika komputerowa	20–60 zł brutto

Najwyższe zarobki gwarantują usługi wymagające specjalistycznej wiedzy oraz kompetencji cyfrowych.

Dla stałych korepetytorów i osób świadczących usługi na własną rękę miesięczne dochody mogą sięgać 5–12 tysięcy złotych netto.

Wyzwania i aspekty rozwojowe pracy młodzieży

Równoważenie pracy z nauką to wyzwanie, które wymaga dobrej organizacji czasu i wsparcia ze strony rodziców lub opiekunów.

Młodzi powinni zadbać o znajomość prawa oraz bezpieczeństwo w nowych projektach zarobkowych. Nierzadko pierwsze zarobione pieniądze stają się lekcją zarządzania budżetem i rozwoju własnych kompetencji życiowych.

Warto pamiętać o znaczeniu praktycznych umiejętności oraz wymianie doświadczeń (mentoringu) – prowadzenie bloga czy działalności w social media pozwala budować własną markę osobistą.

Przyszłość pracy młodzieży w kontekście zmian społecznych

Rewolucja cyfrowa zmienia rynek zatrudnienia młodych:

• coraz więcej młodych osób wybiera elastyczne, cyfrowe formy pracy,
• rosnące znaczenie kompetencji cyfrowych i technicznych (np. programowania),
• media społecznościowe mają coraz większy wpływ na wybory zawodowe i aspiracje,
• pracodawcy doceniają entuzjazm i elastyczność młodzieży,
• regulacje prawne próbują dogonić szybkie zmiany, zwłaszcza w pracy online.

Własność zarobionych środków przysługuje dziecku, nawet jeśli zarabia w sieci czy jako influencer.

Edukacja finansowa powinna iść w parze z rozwojem zawodowym.

Rekomendacje

• świadomy wybór formy zarobkowania zgodnie z możliwościami i zainteresowaniami,
• dbanie o aspekty prawne i bezpieczeństwo – konsultacja z opiekunami bądź nauczycielami,
• rozwijanie kompetencji cyfrowych i organizacyjnych – inwestycja w przyszłość zawodową,
• umiejętne zarządzanie zarobionymi środkami i edukacja finansowa już od pierwszych doświadczeń zawodowych.