Ulga podatkowa dla młodych pracowników w Polsce jest jednym z kluczowych narzędzi wspierających młode osoby rozpoczynające karierę zawodową. Wprowadzona w 2019 roku ulga PIT dla osób do 26. roku życia znacząco kształtuje wynagrodzenia młodego pokolenia, zwiększając realne dochody w porównaniu ze starszymi pracownikami. Program „Bez PIT dla młodych” obejmuje przychody do wysokości 85 528 zł rocznie i dotyczy szerokiego zakresu umów, w tym o pracę, zlecenia oraz praktyki absolwenckie. Minimalne wynagrodzenie w 2025 roku wynosi 4666 zł brutto, co daje młodemu pracownikowi po odliczeniu obowiązkowych składek ok. 3663,92 zł netto – czyli o 153 zł więcej niż osobie po 26. roku życia. Różnica ta wynika z braku podatku dochodowego, podczas gdy składki ZUS i zdrowotne pozostają obowiązkowe. Wyjątkiem są studenci do 26 lat zatrudnieni na umowach zlecenia – mogą być całkowicie zwolnieni z ZUS.
- Wprowadzenie do systemu ulg podatkowych dla młodych pracowników
- Zasady funkcjonowania ulgi podatkowej PIT dla osób do 26 roku życia
- Wpływ ulgi na strukturę wynagrodzeń brutto i netto
- Analiza składek ZUS i zdrowotnych według formy zatrudnienia
- Porównanie wynagrodzeń młodych i starszych pracowników pod względem obciążeń
- Specyfika różnych form zatrudnienia w kontekście ulgi
- Praktyczne przykłady zastosowania ulgi podatkowej
Wprowadzenie do systemu ulg podatkowych dla młodych pracowników
Wraz z wdrożeniem programu „Bez PIT dla młodych” w 2019 roku, Polska znacznie zreformowała politykę podatkową na rzecz młodych. Celem tej inicjatywy jest zachęcenie młodych do legalnej pracy w kraju oraz ograniczenie emigracji zarobkowej.
Mechanizm działania ulgi polega na automatycznym zwolnieniu z podatku dochodowego dochodów osób, które nie ukończyły 26. roku życia. Ulga jest przyznawana bez konieczności składania wniosków czy oświadczeń, dzięki czemu upraszcza rozliczenia zarówno pracowników, jak i pracodawców. Pracodawcy są zobligowani zastosować ulgę automatycznie, chyba że pracownik z niej zrezygnuje.
Ulga jest kompleksowym wsparciem na start kariery zawodowej, obejmującym różne umowy oraz praktyki i staże. Dzięki temu korzystać z niej mogą zarówno osoby na pierwszej pracy, jak i studenci dorabiający do nauki.
Wprowadzenie ulgi miało wymiar społeczny – zwiększa realną wartość wynagrodzeń młodych, co stanowi istotne wsparcie w początkowym etapie samodzielności. Według Ministerstwa Finansów już w pierwszym roku obowiązywania ulgi skorzystało z niej ponad 2 miliony młodych osób.
Zasady funkcjonowania ulgi podatkowej PIT dla osób do 26 roku życia
Aby skorzystać z ulgi podatkowej dla młodych pracowników, muszą zostać spełnione określone warunki:
- uprawnienie przysługuje tylko osobom przed ukończeniem 26. roku życia,
- kluczowa jest data uzyskania przychodu, nie data zawarcia umowy,
- przychody wypłacone po 26. urodzinach nie są objęte ulgą,
- zwolnieniu podlega wyłącznie suma przychodów nieprzekraczająca 85 528 zł rocznie.
Ulga obejmuje tylko wybrane kategorie przychodów, do których należą:
- przychody z tytułu stosunku pracy i stosunku służbowego,
- przychody z umów zlecenia zawartych z podmiotami prowadzącymi działalność,
- przychody z praktyk absolwenckich oraz staży uczniowskich zgodnych z odpowiednimi przepisami.
Suma przychodów zwolnionych nie może przekroczyć w danym roku podatkowym 85 528 zł. Kwota powyżej tego limitu będzie rozliczana na zasadach ogólnych i podlega opodatkowaniu.
Pracodawcy mają obowiązek wykazywania przychodów objętych ulgą w formularzach PIT-11, co pozwala łatwo kontrolować wykorzystanie zwolnienia.
Wpływ ulgi na strukturę wynagrodzeń brutto i netto
Ulga podatkowa dla młodych w uproszczony sposób zwiększa wynagrodzenie netto tej grupy poprzez wyeliminowanie zaliczki na podatek dochodowy. Oto główne różnice:
- minimalne wynagrodzenie w 2025 roku to 4666 zł brutto,
- dla młodego pracownika po odliczeniu wszystkich składek pozostaje 3663,92 zł netto,
- starszy pracownik otrzymuje mniej – 3510,92 zł netto (miesięczna różnica 153 zł),
- łącznie w skali roku młody pracownik zyskuje 1836 zł więcej.
Obowiązkowe pozostają wszystkie składki ZUS i zdrowotne, choć u młodych, na skutek niższej bazy podatkowej, efektywne obciążenie netto okazuje się dużo mniejsze.
Specyfiką jest naliczanie składki zdrowotnej – jej wysokość nie może przekroczyć wartości hipotetycznej zaliczki podatkowej, co przy niskich wynagrodzeniach sprzyja młodym osobom.
Analiza składek ZUS i zdrowotnych według formy zatrudnienia
Wysokość i sposób naliczania składek w przypadku młodych zależy od typu umowy i statusu danej osoby:
- umowa o pracę – pełne składki ZUS i zdrowotne,
- umowa zlecenia (student do 26 lat) – całkowite zwolnienie ze składek i podatku,
- umowa zlecenia (osoba niebędąca studentem) – składki ZUS zgodnie z obowiązującymi przepisami (chorobowa dobrowolna),
- praktyka/staż – rozliczane analogicznie, zgodnie z przepisami o praktykach zawodowych.
Stawki składek w przypadku umowy o pracę:
- ubezpieczenie emerytalne 9,76% od pracownika oraz od pracodawcy,
- ubezpieczenie rentowe 1,5% od pracownika i 6,5% od pracodawcy,
- ubezpieczenie chorobowe 2,45% tylko od pracownika,
- składka zdrowotna 9% podstawy, z limitem określonym przepisami ulgi podatkowej.
Student na umowie zlecenia otrzymuje pełną kwotę wynagrodzenia brutto w całości jako wynagrodzenie netto, co oznacza brak potrąceń do ZUS lub podatku.
Warto uwzględnić również górne limity podstaw dla składek – maksymalna podstawa emerytalno-rentowa w 2025 r. wynosi 260 190 zł, miesięczna chorobowa 21 683 zł.
Porównanie wynagrodzeń młodych i starszych pracowników pod względem obciążeń
Analiza pokazuje wyraźne różnice między wynagrodzeniami młodych i starszych wynikające z zastosowania ulgi PIT:
| Wynagrodzenie brutto | Młody pracownik (netto) | Starszy pracownik (netto) | Różnica miesięczna |
|---|---|---|---|
| 4 666 zł | 3 663,92 zł | 3 510,92 zł | 153 zł |
| 6 000 zł | ok. 4 500 zł | ok. 4 200 zł | 300 zł |
| 85 528 zł/rok (limit ulgi) | pełna kwota po składkach | pomniejszona o podatek dochodowy | nawet kilka tys. zł rocznie |
Młodzi płacą efektywnie ok. 21,5% wynagrodzenia (tylko składki), starsi – 30-35% (składki + podatek).
Dzięki wyższym dochodom netto młodzi mogą szybciej oszczędzać i inwestować, przy zachowaniu praw emerytalnych.
Specyfika różnych form zatrudnienia w kontekście ulgi
Poszczególne typy umów różnią się zakresami ulgi podatkowej oraz obowiązujących składek:
- umowa o pracę – zwolnienie z podatku do 85 528 zł, pełne składki, ochrona praw pracowniczych;
- umowa zlecenia (student do 26 lat) – pełne zwolnienie z podatku i ZUS, wynagrodzenie brutto = netto;
- umowa zlecenia (nie student) – zwolnienie tylko z podatku, składki ZUS i chorobowe obowiązkowe lub dobrowolne;
- umowa o dzieło – brak jakiejkolwiek ulgi podatkowej, rozliczanie na zasadach ogólnych PIT;
- praktyki absolwenckie i staże uczniowskie – ulga analogiczna do umowy o pracę, szczegółowe przepisy dla tej formy zatrudnienia.
Status studenta, warunkujący zwolnienie z ZUS przy zleceniu, obowiązuje od przyjęcia na uczelnię do egzaminu dyplomowego lub skreślenia z listy.
Praktyczne przykłady zastosowania ulgi podatkowej
Poniżej przedstawiamy konkretne przypadki działania ulgi podatkowej – z podziałem na najważniejsze progi wynagrodzeń:
| Wynagrodzenie brutto | Młody pracownik (netto) | Starszy pracownik (netto) | Różnica miesięczna |
|---|---|---|---|
| 4 666 zł | 3 663,92 zł | 3 510,92 zł | 153 zł |
| 6 000 zł | 4 926,19 zł | 4 373 zł | 553,19 zł |
| powyżej 85 528 zł rocznie | tylko nadwyżka nad limitem opodatkowana (po potrąceniu kwoty wolnej 30 000 zł) | pełne opodatkowanie wg skali podatkowej | różnica liczona indywidualnie |
Przekraczając próg 85 528 zł młody podatnik rozlicza nadwyżkę zgodnie z zasadami ogólnymi PIT z możliwością uwzględnienia kwoty wolnej – 30 000 zł.